شورشيان سوري در نبرد براي بقا
دفعتا با حملات غافلگير کننده کتائب ضد اسد در مناطق ادلب و حلب روبرو شدند. هشت ماه بعد، در عين درگيري سخت با پيشمرگه هاي کرد، نيروهاي مسلح کردستان عراق، سربازان ابوبکر البغدادي، خليفه خود خوانده، به طرزي چشمگير به شمال سوريه باز مي گردند. آنها پس از تصرف چندين روستا در اطراف حلب، امروز شهر مارع، گهواره قيام در اين منطقه را تهديد مي کنند.
سقوط اين شهر کوچک کشاورزي مي تواند سراسر شمال سوريه را بر گله هاي "داعش" بگشايد و علاوه بر آن، راه رسانيدن کمکهاي لژيستيک به شورشيان از طريق ترکيه همسايه را مسدود و کارمحاصره محلات شورشي حلب که هم اکنون نيز از شرق، جنوب و غرب توسط نيروهاي رژيم دمشق در محاصره قرار دارند، را به پايان برساند. حسام المارعي، سخنگوي ارتش آزاد سوريه (ASL)، اعتراف مي کند که «وضعيت بشدت بحراني است : ما بايد هم زمان با دو دشمن بجنگيم». او مي افزايد : «نگرانيم که حلب به همان سرنوشت حمص دچار شود»، که اشاره اي است به دژ ديگر انقلاب سوريه در مرکز کشور که شورشيان پس از ماه ها محاصره و بمباران ناگزير شدند با جگر پر خون در ماه مه گذشته آن را ترک کنند. سامي النجار، يک فعال اپوزيسيون که اهل مارع بوده، اما مدت کمي است در ليون مستقر شده، با قطعيت مي گويد : «اگر مارع سقوط کند، حلب هم سقوط خواهد کرد و کار انقلاب را بايد تمام شده دانست».
جهاديستها عمليات خود را "انتقام به خاطر عفت و عصمت زنان" نام گذاري کرده اند. انتخاب اين تعبير که اشاره است به اتهامات مربوط به ربودن زنان و تجاوز به آنان در جريان تهاجم شورشيان در ماه ژانويه، گوياي عزم راسخ آنان است. نيروهاي "دولت اسلامي" قصد دارند شکست خفت بار خود در شمال سوريه را جبران و اوتوريته خود را قدري بيشتر به سمت غرب قلمرو "خلافت" که تأسيس آن در اواخر ماه ژوئن توسط "خليفه ابراهيم" در مسجد بزرگ موصل اعلام شد، بسط دهند. به گزارش سازمان سوري نظارت بر حقوق بشر، ده ها تن از شورشيان اسير شده و دست کم 17 تن از آنان در جريان حمله برق آساي روز چهارشنبه 13 اوت سر بريده شده اند. تنها ظرف 24 ساعت، نزديک به ده روستا و شهرک از جمله ترکمان بارح، مسعوديه، غوز، اخترين، اشرف و دابق به دست داعش افتاد.
تسخير دابق بخصوص براي مريدان خليفه طعم شيرين خاصي دارد، چرا که در احاديث – مجموعه اقوال و اعمال پيامبر اسلام – به عنوان محل يک نبرد بزرگ پيش از آخر زمان ذکر شده است. "دولت اسلامي" همچنين نشريه خود، که شماره اول آن به زبان هاي عربي و انگليسي در ماه ژوئيه انتشار يافته، را "دابق" نام گذاري کرده است. چارلز ليستر، متخصص گروههاي جهاديست در مؤسسه بروکينگز دوحه، مي گويد : «ابو مصعب الزرقاوي، بنيانگذار جنبشي که به تولد "دولت اسلامي" انجاميد، در گذشته گفته بوده که تسخير دابق گام نخست به سوي فتح قسطنطنيه (استانبول فعلي) و روم خواهد بود».
توپخانه داعش هم اکنون مارع واقع در 40 کيلومتري شمال حلب را نشانه رفته است. اهالي شهر طي روزهاي اخير چنان بمباران هائي را تحمل کرده اند که تا کنون از سوي جهاديست ها بي سابقه بوده است. داعش به مدد زرادخانه اي که پس از غارت پايگاه هاي ارتش عراق در جريان فتح موصل به دست آورده، بر قدرت آتش خود چهار برابر افزوده است. سامي النجار که با رزمندگان مقاومت در مارع در تماس است، مي گويد : «حملات اخير به بمباران هاي رژيم [اسد] شباهت دارد». او تأکيد مي کند که جهاديست ها تانک در اختيار دارند و بقاياي راکت هاي "ساخت آمريکا" که هديه ايالات متحده به ارتش عراق بوده، در نقاط مورد اصابت يافت شده است. به لحاظ سمبوليک نيز سقوط مارع ضربه سختي براي مخالفان سوري خواهد بود، چرا که نخستين شهري در استان حلب بوده که اهالي آن در آوريل 2011 عليه رژيم بشار اسد دست به تظاهرات زده بودند. در همين شهر است که کتائب التوحيد تأسيس شده و فرمانده محبوب آن، عبدالقادر صالح، رهبري عمليات منتهي به ورود شورشيان به محلات شرق حلب در ژوئيه 2012 را بر عهده داشته است. مارع همچنان ستاد اصلي اين يگان شورشي که از اسلاميست هاي مدره تشکيل شده، به شمار مي رود، اما از زمان کشته شدن بنيانگذار آن در نوامبر 2013، شکافهاي دروني و ريزش هاي مکرر، قدرت آن را به نحو قابل ملاحظه اي تقليل داده است. جيش المجاهدين، يک گروه مسلح ديگر که در عمليات ضد جهاديستي اوايل سال جاري در خط اول بود، نيز رو به افول است و از قدرت جبهه اسلامي، که ائتلافي است از کتائب عمدتا سلفي، نيز کاسته شده است.
به گفته چارلز ليستر، از حجم تسليحات تحويل شده به گروه هاي شورشي با واسطه عربستان سعودي و قطر طي ماه هاي اخير کاسته شده است. يکي از دلايل اصلي اين امر، فقدان هماهنگي عمليات نظامي است که همواره پاشنه آشيل شورشيان بوده است. ژنرال عبدالاله البشير، جديدترين فرمانده ارتش آزاد که در فوريه گذشته به دنبال برکناري سليم ادريس به اين سمت منصوب شد، هنوز نتوانسته حضور خود را در صحنه تحميل کند. حسام المارعي مي گويد : «گفتگوهائي براي تعيين يک فرمانده نظامي جديد در جريان است، اما تا کنون به نتيجه نرسيده است».
عامل ديگر تشديد کننده وخامت وضع : از زماني که رزمندگان ارتش آزاد در ابتداي تابستان توسط نيروهاي داعش از پايگاهشان در استان ديرالزور رانده شدند، جبهه النصره، شاخه سوري القاعده، برگ بي طرفي را بازي مي کند. بسياري از نيروهاي النصره در استان حلب از سر احتياط به استان همسايه ادلب عقب نشسته اند.
به اين ترتيب، تعادل قوا مشخصا به سود ابوبکر البغدادي چرخيده است. لژيون هاي او علاوه بر مارع، به سرعت به صوران، روستائي بر سر راه عزاز، آخرين نقطه پيش از پست مرزي باب السلامه، نزديک مي شوند. چنانچه راه دسترسي به اين پست مسدود شود، مخالفان سوري براي تأمين کمکهاي پشتيباني مورد نياز ديگر جز از طريق ترکيه و گذرگاه مرزي باب الهوا در شمال ادلب، امکاني در اختيار نخواهند داشت. سامي النجار مي گويد : «مسأله بقاء جريان مدره اپوزيسيون در ميان است».
مخالفان سوري که واقفند در نبردي که در پيش است تنها روي خودشان مي توانند حساب کنند، با تلخکامي نظاره گر آنند که چگونه ايالات متحده و فرانسه به کمک کردها و مسيحيان عراق مي شتابند. حسام المارعي با خشم مي گويد : «اوباما براي توجيه حملات هوائي آمريکا به مواضع داعش در عراق گفته که مي خواهد از يک نسل کشي جلوگيري کند. اما مگر کشتار 170000 سوري نام ديگري دارد؟ آيا آواره شدن 11 ميليون سوري به حساب نمي آيد؟»
پيام هاي هشدار دهنده اي به واشينگتن منتقل شده که تا کنون بي پاسخ و نتيجه مانده است. روز دوشنبه 18 اوت، چاک هگل، وزير دفاع آمريکا، اعلام کرد که کل تسليحات شيميائي رژيم سوريه منهدم شده است.»
لوموند 20اوت2014
بنژامن بارت