آوترنت: دسترسي رايگان به اطلاعات براي همه، بدون اينترنت
در حال حاضر كارآفرينان در حال بررسي طرحهايي براي دسترسي بيشتر و ارزانتر مردم به اطلاعات هستند. براي مثال شركت گوگل در حال بررسي طرحي است كه با بادكنك هليوم، امكان گسترش دسترسي به اينترنت را بيشتر كند. يا فيسبوك در حال بررسي امكان گسترش دسترسي به كمك هواپيماهاي بدون سرنشين است. مشكل طرح گوگل اين است كه هر بادكنك بعد از نزديك به سه ماه بادش خوابيده و ارتباطش قطع ميشود. هواپيماهاي بدون سرنشين فيسبوك هم خود هزينهاي ديگر اضافه ميكنند. «ايلان ماسك» پايهگذار شركت خودروي الكتريكي «تسلا» و از بنيانگذاران شركت خصوصي هوا-فضاي «اسپيس– ايكس» هم در حال طراحي ماهوارههايي ارزان قيمت است تا دور تا دور كره زمين مستقر شده و انتقال اطلاعات را تسهيل كنند.
در اين ميان، «آوترنت» - Outernt – پروژه متفاوتي است؛ اين پروژه اختراع يا پايهگذاري خاصي نكرده ولي سعي كرده از داشتهها درست استفاده كند. براي بررسي طرح آوترنت بايد گفت اينترنت به اين شكل كار ميكند كه شبكهاي شكل ميگيرد و هر كاربري به آن وصل شده و اطلاعات را يا ميفرستد – آپلود ميكند – و يا اطلاعات را دريافت – دانلود – ميكند. براي اين كار بايد شبكهاي باشد كه به آن وصل شد. آوترنت، با كمك امواج ماهواره، بانك اطلاعاتي بزرگي را ارسال ميكند و فقط شما بايد مانند راديو، يك گيرنده داشته باشيد. هر كاربري ميتواند دريافتكننده را خود سرهم كرده و نصب كند، يا اينكه يك دريافتكننده بگيرد. فكر كنيد يك ايستگاه راديويي، فقط توليد كرده و امواج را مخابره ميكند و ديگر كاري به اينكه شما چه نوع راديويي داريد يا قرار است تهيه كنيد، ندارد. آوترنت هم همين كار را ميكند. در حال حاضر البته آوترنت روي گيرندهاي به نام «لنترن» - Lantern – بهمعناي «فانوس» كار ميكند. اگر شما لنترن را داشته باشيد، مهم نيست كجاي اين جهان هستيد. لنترن اطلاعات شما را گرفته، خود ارتباط «وايفاي» ايجاد كرده و شما تمام اطلاعات را به شكل آفلاين گرفته و به كامپيوتر، گوشي، تلفنهوشمند و يا تبلت خود منتقل ميكنيد.
لنترن يا فانوس، گيرنده امواج آوترنت
با كمك آوترنت نه تنها مناطقي كه هيچ نوع زيرپايه و زيرساخت شبكه و مخابرات ندارند، كه مناطقي كه در اثر حادثه يا هر نوع اتفاقي شبكههاي مخابراتي و دكلهاي ارتباط تلفن موبايل را از دست ميدهند هم هنوز ميتوانند به شبكه متصل باشند. آوترنت در حال حاضر اطلاعات بزرگي از اخبار -از شبكههاي مهم خبري، كتابها و ديگر اطلاعات- را مخابره ميكند. هر كاربري حتي در دور افتادهترين نقاط يا وسط صحرا يا جنگل، ميتواند اطلاعات درخواستي خود را دريافت كند. در برخي از مناطق خدمات پيامك آوترنت فعال شده و هركاربر فقط با فرستادن يك پيامك يا تكست ميتواند اطلاعات درخواستي خود را بگيرد. آوترنت در حال حاضر با پيامهايي روي شبكههايي چون توئيتر و فيسبوك و يا سايت خود با كاربران در تماس است و هر كاربري ميتواند بگويد براي مثال به چه اطلاعاتي نياز دارد. بعد از ارسال درخواست، اطلاعات براي كاربر ارسال شده و او بهمحض اينكه گيرنده خود را فعال كند، اين اطلاعات را دريافت خواهد كرد. براي مثال شما ممكن است به منطقهيي دور افتاده رفته و يا در يك بحران طبيعي گرفتار شده باشيد. با داشتن يك گيرنده، آوترنت براي شما خبرها و ديگر اطلاعات را ميفرستد.
اين پروژه در تلاش است با توليدكنندگان و ديگر پروژهها همكاري كرده و گيرندهها را با قيمت پايين در اختيار كاربران قرار دهد. در برخي از مناطق دورافتاده در آفريقا، مدارس با كمك آوترنت در حال دسترسي به اطلاعات و كتابها و مواد درسي هستند.
كتابخانه عمومي بشريت
«تين ريچارد» مسؤل گسترش آوترنت در گفتگو با راديو فردا ميگويد «ما خود را كتابخانه عمومي بشريت ميناميم. چون فكر ميكنيم همه بايد درصد مساوي از دسترسي به اطلاعات داشته باشند. در حال حاضر نزديك يك سوم مردم جهان به اينترنت دسترسي دارند». وي ميگويد: ما اطلاعات را از اينترنت گرفته و با ماهواره به تمام جهان ميفرستيم. يا خودتان گيرنده ميسازيد يا از ما ميخريد. در هر حالت، شما به راحتي به اطلاعات دسترسي داريد.
آيا «آوترنت» چيزي در مقابل و در سمت ديگر «اينترنت» است؟
تين ريچارد ميگويد «ما سعي كرديم اين نام را انتخاب كنيم چون فكر ميكنيم ما مكمل اينترنت هستيم و نه در مقابل آن. حتي اگر جايي به هيچگونه اينترنت دسترسي داشته باشند، ما هنوز ميتوانيم اطلاعات اينترنت را بفرستيم». مسأله ديگري كه مطرح ميشود، بحث سانسور است. آيا دولتها يا نظامها ميتوانند سانسور مورد نظر خود را در امواج آوترنت اعمال كنند؟
تين ريچارد در اين مورد ميگويد «ما مثل فعاليت در آبهاي بينالمللي هستيم. ما اطلاعات را گرفته و با ماهواره ميفرستيم و هر گيرندهاي ميتواند آن را دريافت كند. تا جايي كه اطلاعات در اينترنت موجود باشد، ما هم آن را ميفرستيم و راهي كه كسي بتواند در آن دست ببرد وجود ندارد». او ميافزايد «روي سايت ما بهطور كامل اينكه چطور هر كسي گيرنده خود را بسازد، آمده و خيليها دارند همين كار را ميكنند و گيرنده را خودشان ميسازند. ما تلاش داريم اطلاعات خيلي خوب را جمعآوري كرده و ارسال كنيم». تين ريچارد ميگويد: «ما از تمام جهان آماده دريافت اطلاعات هستيم و هركسي ميتواند اطلاعات خود را به ما داده و درخواست كند كه مخابره شود». پروژههايي مانند پروژه گوتنبرگ – پراجكت گوتنبرگ – كه انباري از آثار ادبي رايگان است، براي مثال با آوترنت قابل دسترس است و هركسي ميتواند از تمامي كتابهاي آن استفاده كند. آقاي ريچارد در پاسخ به اينكه آيا اين نوعي فناوري جديد است و يا اينكه چيزي است كه از قبل بوده و حالا به مرحلهاي ديگر قدم گذاشته، ميگويد: «ما فقط سعي كرديم از آنچه در حال حاضر در دست است، استفاده هوشمند داشته باشيم. ما الآن راههاي زيادي براي ارسال امواج راديو، يا ويديو يا تلويزيون داريم و همه را هم با ماهواره ميشود فرستاد. كار اين جاست كه شما همه را به داده – ديتا – تبديل كرده و با ماهواره ارسال كنيد و گيرندهاي باشد كه اين امواج را گرفته و به شكل صدا، تصوير، متن يا پيدياف تحويل دهد. و اين كاري است كه ما ميكنيم»
وي در پاسخ به اينكه چطور هركاربر ميتواند درخواست اطلاعات كند ميگويد: «يك صفحه براي اين كار در فيسبوك داريم، يك شناسه توئيتر هم هست، كساني كه به «فيسبوك دات اينترنت دات اورگ» دسترسي دارند ميتوانند با مسنجر فيسبوك درخواست اطلاعات كنند. يك وبسايت هم به نام «وايتبورد» داريم كه هركاربري ميتواند در آن درخواست خود را بدهد. يا حتي ميشود فقط يك ايميل به ما فرستاد - Hello@outernet . is -و در آن درخواست را مطرح كرد و ما تكتك ايميلها را ميخوانيم. تمامي ارسالها و تمامي اطلاعات براي همه كاربرها رايگان است».
با آوترنت، دسترسي به اخبار روزانه، دسترسي به اطلاعاتي چون چطور دوچرخه خود را تعمير كنيم يا چطور آموزش رياضي را در مدرسه دنبال كنيم، براي همه امكانپذير است. روي سايت «آوترنت» هر داوطلبي ميتواند فعاليت خود را اعلام كرده و با تيم همكاري كند. چه كدنويس باشيد و چه مترجم، ميتوان با اين طرح همكاري كرد. در حال حاضر زبانهايي چون عربي، هلندي، روسي، تركي، ژاپني، چيني و رومانيايي به شكل پروژه در آوترنت دنبال ميشود. زبانهايي چون انگليسي، روسي، آلماني و هندي تا حد زيادي كامل شده است. تين ريچارد در پاسخ به اينكه پس چرا زبان فارسي در ميان پروژهها نيست، ميگويد: «چون تمامي اين كارها داوطلبانه است و بهمحض اينكه ما افراد داوطلب براي كدنويسي و ترجمه داشته باشيم، آن زبان را هم فعال خواهيم كرد».
سايت راديو فردا 1 دي 1393ـ22 دسامبر 2014