رژيم سوريه متهم به ارتكاب جرايم جنگي و جنايت عليه بشريت
گزارش اين سه حقوقدان، كه روزنامه بريتانيايي گاردين و شبكه تلويزيوني سيانان آمريكا به آن دسترسي داشتهاند، بر مبناي اظهارات و شواهدي تهيه شده است از طريق يك عضو دژباني ارتش سوريه در اختيار آنان قرار گرفته است. اين فرد، كه اخيراً به خارج گريخته، بهطور مخفيانه با گروههاي مخالف ارتباط داشته در طول خدمت بهعنوان عكاس دژيابي، به جمعآوري اسناد و مدارك براي آنان مبادرت كرده است. در اين گزارش آمده است كه فرد مزبور، كه از او با نام مستعار قيصر نام برده شده، مأمور تهيه عكس از كساني بوده كه در بازداشت درگذشته بودند و توانسته مقاديري عكس و همچنين تعدادي حافظه جانبي (مموري استيك) شامل اسناد و مدارك رسمي را در اختيار رابط خود در گروههاي مخالف حكومت سوريه قرار دهد و اين اسناد توسط سه حقوقدان بينالمللي بررسي شده است. گزارش مورد نظر به سفارش يك مؤسسه حقوقي بريتانيايي به نمايندگي از سوي دولت قطر در ۳۱ صفحه تدوين شده و قرار است محتواي آن در اختيار سازمان ملل و گروههاي ببنالمللي مدافع حقوقبشر قرار گيرد. بر اساس اين گزارش، اجساد بازداشتياني كه به هر نحو كشته ميشدند همراه با يك پزشك و يك مأمور قضايي به بيمارستانهاي نظامي انتقال مييافته و وظيفه قيصر در اين ميان، گرفتن عكس از اجساد بوده است. وي گفته است كه در بعضي روزها تا پنجاه جنازه را عكسبرداري ميكرده و براي هر جنازه هم مجبور بوده است از ۱۵ تا ۳۰ دقيقه وقت صرف كند. گزارش حقوقدانان بينالمللي آگاهي مقامات دولتي از كشتار زندانيان را قطعي دانسته اما شواهدي از صدور دستور اسد در دست ندارد. دليل گرفتن عكس از اجساد اين بوده است كه بر اساس آن، جواز دفن صادرميشد بدون اينكه جسد توسط اعضاي خانواده فرد مشاهده شود و علاوه بر آن، مدرك اجراي دستور قتل اين افراد در اختيار مقامات بالاتر قرار ميگرفته است. به خانوادههاي قربانيان گفته ميشد كه اين افراد هنگام بازداشت، در اثر "ايست قلبي" يا "مشكلات تنفسي" جان خود را از دست دادهاند و به همين دليل هم، اجساد از بازداشتگاه به بيمارستان منتقلميشد تا نشان دهد مرگ در بيمارستان روي داده است. اجساد معمولاً در مناطق روستايي دفن ميشده است. در تهيه اين گزارش، سه متخصص تحقيقات جنايي و امور پزشكي قانوني به بررسي حدود پنجاه هزار تصوير مربوط به حدود يازدههزار تن از بازداشت شدگاني پرداختند كه هنگام حبس جان خود را از دست دادهاند. به گفته نويسندگان گزارش، نتيجهگيري اين سه متخصص "در مجموع، نشان ميدهد كه تعداد قابل توجهي از اين افراد هنگام مرگ دچار لاغري مفرط بودند و در مورد تعدادي از آنان، قبل از مرگ دستشان بسته بود يا بهشدت با جسمي مانند تركه مضروب شده بودند. " به گفته اين سه دادستان سابق محاكم بينالمللي، شيوههاي فراواني وجود دارد كه ميتوان افراد را به قتل رساند بيآن كه آثار بيروني چنداني بر بدنشان ديده شود اما شواهدي كه در مورد اين گروه از قربانيان به دست آمده "شفاف و قانعكننده است و ميتواند بهعنوان دلايل محكمه پسند مربوط به وقوع شكنجه و قتل سيستماتيك بازداشتشدگان توسط ماموران، در هر دادگاهي مورد استناد قرار گيرد. پيگيري قضايي روزنامه گاردين بهنقل از دزموند دي سيلوا، يكي از سه نويسنده گزارش، نوشته است كه "شواهد به دست آمده حاكي از كشتار در مقياس صنعتي است. " وي افزوده است كه "اين شواهد از نوعي است كه پيش از اين در اختيار نبوده و بر اساس آنها ميتوان دادخواستي محكم عليه مرتكبان اين جنايات تهيه كرد. " رسيدگي بينالمللي به اتهام جنايت عليه بشريت توسط بشار اسد، رئيسجمهوري سوريه و برخي ديگر از مقامات حكومت آن كشور بهدليل اينكه سوريه پيمان عضويت در دادگاه كيفري بينالمللي را امضا نكرده بهطور مستقيم قابل پيگيري نيست. تنها راه براي پيگيري چنين پروندهاي، ارجاع آن از سوي شوراي امنيت سازمان ملل به دادگاه كيفري بينالمللي است كه با توجه به حق وتوي روسيه بهعنوان حامي حكومت سوريه، امكان صدور چنين مصوبهاي از سوي شورا در حال حاضر وجود ندارد. شبهنظاميان اسلامگراي افراطي نيز به نقض فاحش حقوقبشر و ارتكاب جرايم جنگي متهم شدهاند. همچنين، تهيه كنندگان اين گزارش تأكيد داشتهاند كه اگرچه شواهد موجود حاكي از وقوع جنايت عليه بشريت در سوريه است، اما نميتوان نتيجه قطعي گرفت كه اين جنايات به دستور و اطلاع رئيس كشور صورت گرفته هر چند قتل سازمانيافته بازداشتيان نشان ميدهد كه نهادهايي در دولت از اين وضعيت آگاهي و بر آن نظارت داشتهاند. به گفته ديويد كرين، يكي از تهيهكنندگان اين گزارش، شواهد موجود نشان ميدهد كه سرنوشت دستكم يازدههزار تن از "مفقود شدگان" اعتراضات سوريه چه بوده است. " وي افزوده است كه شواهد به دست آمده از نوعي است كه هر دادستاني در پي آن است زيرا علاوه بر تصاوير موجود، مدارك رسميدولتي را نيز شامل ميشود.
بهنوشته روزنامه گاردين، يك مقام آمريكايي در مورد اين گزارش گفته است كه ايالات متحده، همراه با ساير كشورهاي جهان، از ديدن اين تصاوير تكان خورده و "به شديدترين وجه اقدامات رژيم سوريه را محكوم ميكند و خواستار آن است كه با زندانيان بر اساس موازين شناخته شده بينالمللي رفتار شود. " وي گفته است كه رژيم سوريه ميتواند با عمل به اين خواسته، به بهبود جو مذاكرات ژنو و دستيابي به نتايج اين اجلاس كمك كند.
همچنين، ويليام هيگ، وزير خارجه بريتانيا، گفته است كه گزارش اخير به منزله سند ديگري از "خشونت و بيرحمي رژيم اسد عليه مردم سوريه است و بريتانيا همچنان پيگير اقدام بينالمللي براي حراست از حقوقبشر در سوريه و پيگرد كساني است كه به چنين فجايعي مبادرت كردهاند. " آقاي هيگ گفته است كه اين تصاوير، در صورتي كه اصالت آنها تأييد شدهباشد، به منزله كشف بخشي كوچك از "فجايعي است كه در سياهچالهاي حكومت سوريه روي ميدهد. " مقامات دولت سوريه هنوز نسبت به اين گزارش واكنشي نشان ندادهاند. جنگ داخلي سوريه تاكنون دستكم يكصد هزار كشته و ويراني گسترده بر جاي گذاشته و چند صد هزار تن از مردم سوريه را نيز در داخل و خارج از كشورشان آواره كرده است».
منبع: سایت های خارجی 21 ژانویه 2014