خوشبينيهاي روحاني در مورد اتمي در تضاد با اظهارات اخير خامنهاي است
در اواخر سال گذشته يك توافق موقت صورت گرفت و اين امر باعث شد تا فشار تحريمات بر روي تهران كاهش يابد. البته اين در عوض اقدامات آن در زمينه فعاليتهاي هستهيي بود. ولي از آن زمان تاكنون روند كار كند شده است. از يك سو اختلاف بر سر ميزان برنامه غنيسازي اورانيوم ايران وجود دارد. از سوي ديگر اختلاف بر سر زمان بندي برداشتن تحريمهاي بيشتر وجود دارد. ولي هنوز اميدهايي بر سر توافق باقي مانده است. در روز دوشنبه رئيسجمهور ايران حسن روحاني بهنظر مطمئن ميآمد كه گفت، "از نظر من در اين 40روز باقي مانده ميتوانيم به قرارداد نهايي دست پيدا كنيم، ما به شرايط يك سال پيش باز نخواهيم گشت. اين خوشبيني در حالي صورت ميگيرد كه چنين بازگشت به عقبي هم در كار است. اين توييت اخير خامنهاي ميباشد كه دارد بهطور واضحي خطوط قرمز مذاكرهكنندگان را ميكشد. در طرف آمريكا هم عقب گردهاي دروني وجود دارد. چون دولت اوباما تحت فشار برخي از اعضاي كنگره است، تا چيز زيادي به ايران ندهد.قدرتهاي جهاني، ايران را متهم به توليد بمب هستهيي ميكنند، اين چيزي است كه ايران آن را رد ميكند. ولي يك حقيقت غيرقابل انكار وجود دارد. ظهور داعش همان حقيقت جديد است. در اين زمينه ايران تبديل به بخشي از راهحل شده است و نه بخشي از مشكل. ايران هم با اين گروه تروريستي مخالف است. همين امر به تهران و واشنگتن يك دشمن مشترك ميدهد. پس در حالي كه ايران با آمريكا و متحدين آن در زمينه هستهيي سرشاخ است، دليلهاي بسيار فوري وجود دارد تا طرفين به گفتگو و كار براي بهدست آوردن يك دوران جديد در رابطه طرفين ادامه بدهند.
رضا مرعشي: از نظر من بهطور عمومي تمامي طرفين چشم به موضوع اصلي دوختهاند و در تلاش هستند تا بر روي چيزهايي كه در برابر آنها است تمركز كنند و نه اين كه چه چيزي در گذشته صورت گرفته است. مهمترين عنصر اين موضوع اين است كه بايد مطمئن شوند كه آنها بر روي محتوا و اندازه برنامه هستهيي ايران توافق دارند. بر روي روند برداشتن تحريمها توافق دارند و همچنين بر روي اين كه هرگونه قراردادي، پايدار باشد، به توافق بر رسند. اين سه نكته از همه چيز ديگر مهمتر هستند.
گوينده : آيا از نظر شما از زماني كه داعش براي منطقه تهديد شده، فضا تغيير نكرده است؟
رضا مرعشي: از نظر من وضعيت منطقه بهطور كامل دگرگون شده است. ايران و آمريكا نمونه عالي از كشورهايي هستند كه در بسياري از مواقع بهعنوان دشمن همديگر ديد ميشوند ولي در بسياري مواقع در طرف هم هستند. هرچند كه سعي ميكنند آن را انكار كنند. موضوع هستهيي به يك نحوي گوريل هشت هزار كيلويي در درون اتاق است. اگر و هر وقت كه قرارداد نهايي ميان ايران و آمريكا بسته شود، فرصت براي برخورد برعليه اين تهديدات مشترك و رسيدگي به منافع مشترك را به ايران و آمريكا ميدهد. ولي اگر قرارداد هستهيي بسته نشود اين باعث ميشود تا همكاري براي برآورده كردن ثبات مورد نياز خاورميانه، دشوارتر و يا غيرممكن شود.
گوينده خوب شايد بشود كه آمريكا و ايران در مورد داعش با هم، هم سو باشند و نه چيز بيشتري. اين موضوع چه تأثيري بر روي رابطه آمريكا با كشورهايي مانند عربستان سعودي دارد؟
رضا مرعشي: خوب از نظر من سعوديها نگران طرد شدن هستند. آنها نميخواهند كه رابطه خودشان بهخاطر رابطه آمريكا با ايران قرباني شود. هرچند كه شايد چنين چيزي از ديدگاه روان شناسي معني دار باشد ولي از نظر سياسي معني نميدهد. چون ايران بهدنبال آن نيست كه با متحد شدن با آمريكا، جاي عربستان سعودي را بگيرد.
ايران بهدنبال آن است تا رابطه خود با آمريكا را از دشمني به رقيب تغيير بدهد. طوري كه تنشها، كنترل شده صورت بگيرد ولي مكانيزمهاي مطمئن در ميان باشند تا اطمينان حاصل شود كه جنگي شروع نشود.
گوينده: پس تهران بايد چه كار كند تا با انتقاد كنندگاني كه آن را متهم به سياست دخالت ميكنند، خنثي كند. الآن ساليان است كه چنين چيزي دارد صورت ميگيرد و تهران هيچ كاري نميكند تا افراد را از اين بابت منصرف كند.
رضا مرعشي: از نظر من دولت ايران در يك سال گذشته اقدامات بسياري كرد تا نه تنها نگرانيهاي آمريكا را آرام كند بلكه نگرانيهاي جهان را هم آرام كند. ولي خود اين هم واضح است كه به اندازه كافي اقدام صورت نگرفته است و كارهاي بيشتري بايد صورت بگيرد. ولي انتظارات جهاني هم بايد واقعي باشند.طي يك سال زمان كافي وجود ندارد تا هر كشوري چه ايران باشد، چه آمريكا باشد و يا چه هر كشور ديگر باشد، بتواند اختلافات شديد را رفع كند.
بهترين كاري كه ايران ميتواند انجام بدهد اين است كه دست به اقدامات محكمي بزند تا نشان بدهد كه ميتواند مشكلات را حل كند و نه اين كه آنها را توليد كند».
تلويزيون سي ان ان 22 مهر 1393 ـ 14 اكتبر 2014